"(85 milyon nüfuslu) İran'da 45 milyon Türk yaşıyor" (!) "İran'ın yarıdan çoğu Türk"
Biraz abartarak aktardığım bu sözlere İranlı Türkler söz konusu olduğunda sıkça rastlıyorum. İran'ın farklı yerlerine çok kez giden biri olarak böyle bir oranın gerçek olmadığını rahatlıkla söyleyebilirim. Fakat nüfus ve oran deyince asıl olan gözlem değil sayısal veri. O halde kabaca bir istatistik sunayım:
 |
| Bu kaynaktan aldığım görsele Türklerin yoğun yaşadığı illerin (ostân) adını yazdım |
Alttaki tabloyu hazırlarken resmî İran İstatistik Merkezi'nin yayınladığı son nüfus sayım verilerinden istifade ettim. Veriler 2016 yılından, ama bizim için öncelikli olan sayı değil oran olduğundan sayım tarihi çok önemli değil. Tabii İran'da nüfus sayımında etnik kimlikler sorulmuyor. O halde il bazında Türk oranı için yaklaşık değerler belirlemek gerekiyor.
Azerbaycan yöresindeki iller için tamamı Türk diyebiliriz. Sadece Batı Azerbaycan ili için, sınırları içinde çok sayıda Kürt yaşıyor olsa da diğer illerde yaptığım gibi Türklere iltimas geçen bir yaklaşımla dörtte üç oranı veriyorum.
Yine Azerbaycan Türklerinin yerlisi olarak yaşadığı Kazvin ve Hemedan gibi iller, İran'ın merkezî bölgesinde yer aldığından karma bir nüfusa sahip. Merkezî bölgedeki diğer illerde de İran genelinden yoğun göç almış şehirler bulunuyor. Beni bu incelemeye yönelten iddiayı dikkate alarak bu merkezî iller için yarısı Türk diyorum. Özellikle İran nüfusunun beşte birini barındıran Tahran ili ve Kerec merkezli Elburz ili için verdiğim bu oran, İranlı Türklerin sayısı için yaptığım en büyük kıyaklardan.
Şiraz merkezli Fars ili ve komşu illerde İran'ın Yörükleri diyebileceğim Kaşkay Türkleri yaşar. O bölgenin genel nüfusuna oranla azınlık sayılırlar ama komşu illerdeki Kaşkay nüfusunu da içerecek şekilde verdiğim oran, Fars ilinin yarısı oluyor.
Arazisinin büyük kısmı Türkmensahra olarak bilinen Gülistan ilinin tamamı için Türkmen diyebilirim. Türkmen ile Horasan Türkü [1], Fars ve Kürt (Kurmanc) nüfusun yakın oranlarda yaşadığı Kuzey Horasan ilinin nüfusunun da yarısını Türk sayıyorum.
Yukarıdakiler dışındaki iller için Türk nüfus oranını onda bir olarak yazıyorum.
(Bu illerin çoğu için bu oran yüksek.)
| İranlı Türklerin Yaşadığı İller | Nüfus (2016) | Oran (maks.) | Oranlı Nüfus | |
| Azerbaycan Türkleri | Batı Azerbaycan | 3265219 | 75% | 2448914 |
| Doğu Azerbaycan | 3909652 | 100% | 3909652 | |
| Erdebil | 1270420 | 100% | 1270420 | |
| Zencan | 1057461 | 100% | 1057461 | |
| Merkezî bölge | Kazvin | 1273761 | 50% | 636881 |
| Elburz | 2712400 | 50% | 1356200 | |
| Tahran | 13267637 | 50% | 6633819 | |
| Kum | 1292283 | 50% | 646142 | |
| Merkezî (Erâk) | 1429475 | 50% | 714738 | |
| Hemedan | 1738234 | 50% | 869117 | |
| Kaşkaylar | Fars | 4851274 | 50% | 2425637 |
| Türkmenler ve Horasan Türkleri | Gülistan | 1868819 | 100% | 1868819 |
| Kuzey Horasan | 863092 | 50% | 431546 | |
| Diğer İller | 41126543 | 10% | 4112654 | |
| Toplam | 79926270 | 36% | 28382000 | |
Son satırdaki %36 oranı, varsayımlarım sonucu yaklaşık 28 milyon çıkan Türk nüfusun toplam İran nüfusuna (yaklaşık 80 milyon) bölümünden çıkan değer. Tüm iltimaslarıma rağmen çıkan oran %40 bile etmiyor. Bugünkü (2024 yılı) toplam nüfusun 90 milyon olduğunu farz etsek dahi İranlı Türklerin nüfusu bu orana göre yaklaşık 32 milyon eder.
Şahsi kanaatime göre İran'da Türk oranı - sadece anne ya da baba tarafı Türk olan azımsanmayacak bir şehirli nüfusu da dahil edersem - gerçekte ancak üçte bir kadar. İran nüfusunun 90 milyon olması halinde bile bu, en fazla 30 milyonluk bir Türk nüfusa denk gelir.
